سوره فجر(۸۹)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
وَالْفَجْرِ ﴿۱﴾
وَلَیَالٍ عَشْرٍ ﴿۲﴾
وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ ﴿۳﴾
وَاللَّیْلِ إِذَا یَسْرِ ﴿۴﴾
هَلْ فِی ذَلِکَ قَسَمٌ لِّذِی حِجْرٍ ﴿۵﴾
أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِعَادٍ ﴿۶﴾
إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ ﴿۷﴾
الَّتِی لَمْ یُخْلَقْ مِثْلُهَا فِی الْبِلَادِ ﴿۸﴾
وَثَمُودَ الَّذِینَ جَابُوا الصَّخْرَ بِالْوَادِ ﴿۹﴾
وَفِرْعَوْنَ ذِی الْأَوْتَادِ ﴿۱۰﴾
الَّذِینَ طَغَوْا فِی الْبِلَادِ ﴿۱۱﴾
فَأَکْثَرُوا فِیهَا الْفَسَادَ ﴿۱۲﴾
فَصَبَّ عَلَیْهِمْ رَبُّکَ سَوْطَ عَذَابٍ ﴿۱۳﴾
إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصَادِ ﴿۱۴﴾
فَأَمَّا الْإِنسَانُ إِذَا مَا ابْتَلَاهُ رَبُّهُ فَأَکْرَمَهُ وَنَعَّمَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَکْرَمَنِ ﴿۱۵﴾
وَأَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَاهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَهَانَنِ ﴿۱۶﴾
کَلَّا بَل لَّا تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ ﴿۱۷﴾
وَلَا تَحَاضُّونَ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ ﴿۱۸﴾
وَتَأْکُلُونَ التُّرَاثَ أَکْلًا لَّمًّا ﴿۱۹﴾
وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا ﴿۲۰﴾
کَلَّا إِذَا دُکَّتِ الْأَرْضُ دَکًّا دَکًّا ﴿۲۱﴾
وَجَاء رَبُّکَ وَالْمَلَکُ صَفًّا صَفًّا ﴿۲۲﴾
وَجِیءَ یَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ یَوْمَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الْإِنسَانُ وَأَنَّى لَهُ الذِّکْرَى ﴿۲۳﴾
یَقُولُ یَا لَیْتَنِی قَدَّمْتُ لِحَیَاتِی ﴿۲۴﴾
فَیَوْمَئِذٍ لَّا یُعَذِّبُ عَذَابَهُ أَحَدٌ ﴿۲۵﴾
وَلَا یُوثِقُ وَثَاقَهُ أَحَدٌ ﴿۲۶﴾
یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّهُ ﴿۲۷﴾
ارْجِعِی إِلَى رَبِّکِ رَاضِیَهً مَّرْضِیَّهً ﴿۲۸﴾
فَادْخُلِی فِی عِبَادِی ﴿۲۹﴾
وَادْخُلِی جَنَّتِی ﴿۳۰﴾
ترجمه سوره فجر
به نام خداوند بخشنده مهربان
سوگند به سپیده دم (۱)
قسم به شبهاى دهگانه (۲)
قسم به جفت و تاق (۳)
قسم به شب وقتى سپرى شود (۴)
آیا این سوگندها براى هر صاحب خرد کافى نیست ؟﴿۵﴾
آیا ندیدی پروردگارت با قوم عاد(هودپیامبر) چه کرد؟﴿۶﴾
با شهر ارم(سرزمین احقاف یایمن) ،صاحب ستونها﴿۷﴾
که مانند آن در شهرها ایجاد نشده بود.﴿۸﴾
و نیز قوم ثمود که در دره تنگ ،صخره های سنگی را مىبریدند [و مىتراشیدند]﴿۹﴾
وفرعون صاحب میخ ها(ی صلیب)﴿۱۰﴾
همانان که در شهرها طغیان کردند.﴿۱۱﴾
و فسادزیادی در آنجا کردند.﴿۱۲﴾
و پروردگارتو تازیانه عذاب را بر آنها نواخت. ﴿۱۳﴾
همانا پروردگارتو حتما” در کمین است.﴿۱۴﴾
اما انسان هنگامى که پروردگارش وى را مىآزماید و عزیزش مىدارد و نعمت فراوان به او مىدهد، مىگوید پروردگارم مرا گرامى داشته است (۱۵)
و اما چون وى را مىآزماید و روزىاش را بر او اندازه ای معین مىگرداند، مىگوید :پروردگارم مرا خوار کرده است (۱۶)
اینطور نیست که فکر میکنید، بلکه شما یتیمان را گرامی نمیدارید.﴿۱۷﴾
و یکدیگر را بر طعام مسکین تشویق نمیکنید﴿۱۸﴾
ومیراث را (سهم خود و دیگران)به صورت کامل، خودتان می خورید.﴿۱۹﴾
و مال را بسیار دوست مىدارید﴿۲۰﴾
اینطور نیست که فکر میکنید،هنگامیکه زمین سخت کوبیده و هموار شود.﴿۲۱﴾
وپروردگارت فرارسد وفرشته صف درصف﴿۲۲﴾
درآن روز(انسان) به جهنم آورده شود.انسان در آن روز به یاد می آورد ویادآوری درآن روز هیچ سودی به حالش ندارد.﴿۲۳﴾
گوید کاش براى زندگانى خود [چیزى] پیش فرستاده بودم (۲۴)
ودرآن روز هیچ احدی عذاب او(انسان)راعذاب نمی کند(عذاب انسانرا دربرمی گیرد)﴿۲۵﴾
و هیچ احدی دربندکشیدن(انسان) رادربند نکشد(بندانسان رادربند می کشد)﴿۲۶﴾
توای نفس مطمئنه﴿۲۷﴾
برگرد به سوی من،بسوی پروردگارت،که تو از او خشنودى و او از تو خشنود است، ﴿۲۸﴾
پس در میان بندگان خاص من در آی﴿۲۹﴾
ودر بهشت خاص من داخل شو.﴿۳۰﴾
توضیح آیات سوره فجر
به نام خداوند بخشنده مهربان
خدای بزرگ در این سوره در مورد قسم ،کافرین ،انسان وقیامت صحبت میکند.
اینکه خداوند بزرگ از قسم به سپیده دم وشبهای دهگانه وجفت وتاق وسپری شدن شب صحبت می کند ،
بیان یک محدوده زمانی است که از سپیده دم شروع می شود وده شب به طول می انجامد ودر فجر یازدهم واقعه ای مهم اتفاق می افتد.در طی این ده
شب نیز وقایعی اتفاق می افتد که تعدادآنها زوج یافرد میباشد.
بعد از ذکر این محدوده زمانی خدای بزرگ از عذابهای قوم عاد وثمود وفرعون سخن می گوید. گویا تازیانه های عذاب الهی که تعداد آنها فرد یا زوج بوده
است، در مدت ده شب برآنها نازل شده ودرسپیده دم روز یازدهم به هلاکت رسیده اند.
درادامه این سوره خداوند بزرگ به آزمایش انسان در موردمال ومنال اشاره می کند .آزمایشی که این اقوام هم دچار آن بودند وفسادزیادی کردند. کسیکه
برای یتیم ومسکین حرمتی قائل نیست وحق ارث دیگران را می خورد وبسیار مال دوست است، دراین آزمایش الهی وقتی پولدار می شود، می گوید که
خداوند مرا گرامی داشته است ووقتی که محدودیت درآمد دارد ،می گوید که خداوندمراخوارکرده است.
خدای بزرگ در ادامه به بیان عقوبت این افراد درقیامت می پردازد .هنگامیکه می خواهند وارد جهنم شوند،گذشته خودرابه یاد می آورند که دیگر هیچ
فایده ای به حال آنها ندارد وافسوس می خورند که ایکاش برای زندگی آخرت توشه مناسبی جمع می کردند. همین اعمال ناشایست ایشان هیزم آتش
جهنم خواهد شد که آنهارادر بند می کشد.
در مقابل این افراد ،صاحبان نفس مطمئنه هستند که خداوند آنها را به سوی خود فرا می خواند،درحالیکه هردو راضی هستند وآنها رادعوت به بهشت خودش
درمیان بندگان خاص خودمی کند.
عناوین موضوعی سوره فجر به ترتیب آیات:
شماره آیه | موضوع | عنوان |
۵-۱ | کفایت سوگند | لزوم تفکر |
۱ | مهربان | خدا- اسامی یا صفات |
۱ | فجر | قسم |
۱ | فجر | زمان |
۴و۲ | شب | قسم |
۲ | شبهای دهگانه | زمان |
۳ | جفت وتاق | قسم |
۴ | قسم به شب | زمان |
۶ | پروردگار | خدا – اسامی یاصفات |
۶ | کارخدابا قوم عاد | سوال یا اعلان به محمد(ص) |
۶ | کارخداباقوم عاد | قوم عاد |
۷ | ستونها | قوم عاد |
۸و۷ | شهرارم | قوم عاد |
۹ | بریدن صخره های سنگی | قوم ثمود |
۱۰ | میخهای صلیبی | قوم فرعون |
۱۳-۱۱ | دلایل نزول عذاب | عذاب خدا |
۱۲و۱۱ | طغیان وفساد | قوم عاد |
۱۲و۱۱ | طغیان وفساد | قوم ثمود |
۱۱ | طغیان | قوم فرعون |
۱۱ | طغیان | کارناپسند |
۱۲ | فساد کردن | قوم فرعون |
۱۲ | فساد | کارناپسند |
۱۶-۱۳ | پروردگار | خدا – اسامی یاصفات |
۱۳ | تازیانه عذاب | قوم عاد |
۱۳ | تازیانه عذاب | قوم ثمود |
۱۳ | تازیانه عذاب | قوم فرعون |
۱۳ | تازیانه عذاب | مثلهای قرآنی |
۱۳ | عذاب قوم عاد | عذاب خدا در دنیا |
۱۳ | عذاب قوم ثمود | عذاب خدا در دنیا |
۱۳ | عذاب قوم فرعون | عذاب خدا در دنیا |
۱۴ | کمین خدا | سوال یا اعلان به محمد(ص) |
۱۴ | کمین خدا | حضورخدا |
۱۶و۱۵ | تفکر تکریم وتحقیر | اینطورنیست که فکر می کنید |
۱۵ | تصور از آزمایش تکریم | ویژگی های انسان |
۱۵ | روزی زیاد | آزمایش خدا |
۱۶ | روزی ودرآمد کم | اقتصادی – روزی ودرآمد |
۱۶ | تصور از آزمایش تنگدستی | ویژگی های انسان |
۱۶ | تنگدستی | آزمایش خدا |
۱۷ | تکریم یتیم | یتیم |
۱۸ | خوراک مسکین | مسکین |
۱۹ | خوردن حق دیگران | ارث |
۱۹ | خوردن حق دیگران | کارناپسند |
۲۰ | مال دوستی | کارناپسند |
۲۱ | کوبیده شدن زمین | اینطورنیست که فکر می کنید |
۲۱ | وضعیت زمین- کوبیده و هموارشدن | زمان وقوع قیامت |
۲۲ | پروردگار | خدا – اسامی یاصفات |
۲۲ | آمدن پروردگار | سوال یا اعلان به محمد(ص) |
۲۲ | صف فرشتگان | سوال یا اعلان به محمد(ص) |
۲۲ | آمدن پروردگار | وضعیت محشر |
۲۲ | فرشتگان | وضعیت محشر |
۲۲ | صف درصف درمحشر | فرشتگان |
۲۴و۲۳ | آرزوی برگشت- انجام کارهای خوب | گفتاردرقیامت |
۲۳ | به یادآوری اعمال | اهل جهنم |
۲۵ | وجودعذاب کننده | وضعیت جهنم |
۲۶ | وجود دربندکشنده | وضعیت جهنم |
۳۰-۲۷ | نفس مطمئنه | ویژگی های انسان |
۳۰-۲۷ | نفس مطمئنه | جن |
۳۰-۲۷ | بهشت خاص خدا | وضعیت بهشت |
۳۰-۲۷ | نفس مطمئنه | رضایت خدا |
۳۰-۲۷ | نفس مطمئنه | اهل بهشت |
۳۰-۲۷ | رضایت از خدا | اهل بهشت |
۲۸ | پروردگار | خدا – اسامی یاصفات |
۲۸ | نفس مطمئنه | رجعت- بسوی خدا |