موضوعات سوره سبأ (۳۴)- بخش اول

سوره سبأ (۳۴)

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

یَعْلَمُ مَا یَلِجُ فِی الْأَرْضِ وَمَا یَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا یَنزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا وَهُوَ الرَّحِیمُ الْغَفُورُ ﴿۲﴾

وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَا تَأْتِینَا السَّاعَهُ قُلْ بَلَى وَرَبِّی لَتَأْتِیَنَّکُمْ عَالِمِ الْغَیْبِ لَا یَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّهٍ فِی السَّمَاوَاتِ وَلَا فِی الْأَرْضِ وَلَا أَصْغَرُ مِن ذَلِکَ وَلَا أَکْبَرُ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُّبِینٍ ﴿۳﴾

لِیَجْزِیَ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِکَ لَهُم مَّغْفِرَهٌ وَرِزْقٌ کَرِیمٌ ﴿۴﴾

وَالَّذِینَ سَعَوْا فِی آیَاتِنَا مُعَاجِزِینَ أُوْلَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ مِّن رِّجْزٍ أَلِیمٌ ﴿۵﴾

وَیَرَى الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِی أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ هُوَ الْحَقَّ وَیَهْدِی إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ ﴿۶﴾

وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا هَلْ نَدُلُّکُمْ عَلَى رَجُلٍ یُنَبِّئُکُمْ إِذَا مُزِّقْتُمْ کُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّکُمْ لَفِی خَلْقٍ جَدِیدٍ ﴿۷﴾

أَفْتَرَى عَلَى اللَّهِ کَذِبًا أَم بِهِ جِنَّهٌ بَلِ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَهِ فِی الْعَذَابِ وَالضَّلَالِ الْبَعِیدِ ﴿۸﴾

أَفَلَمْ یَرَوْا إِلَى مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِن نَّشَأْ نَخْسِفْ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ نُسْقِطْ عَلَیْهِمْ کِسَفًا مِّنَ السَّمَاءِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَهً لِّکُلِّ عَبْدٍ مُّنِیبٍ ﴿۹﴾

وَلَقَدْ آتَیْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا یَا جِبَالُ أَوِّبِی مَعَهُ وَالطَّیْرَ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِیدَ ﴿۱۰﴾

أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِی السَّرْدِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّی بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ ﴿۱۱﴾

وَلِسُلَیْمَانَ الرِّیحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ وَأَسَلْنَا لَهُ عَیْنَ الْقِطْرِ وَمِنَ الْجِنِّ مَن یَعْمَلُ بَیْنَ یَدَیْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَمَن یَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِیرِ ﴿۱۲﴾

یَعْمَلُونَ لَهُ مَا یَشَاءُ مِن مَّحَارِیبَ وَتَمَاثِیلَ وَجِفَانٍ کَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَّاسِیَاتٍ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُکْرًا وَقَلِیلٌ مِّنْ عِبَادِیَ الشَّکُورُ ﴿۱۳﴾

فَلَمَّا قَضَیْنَا عَلَیْهِ الْمَوْتَ مَا دَلَّهُمْ عَلَى مَوْتِهِ إِلَّا دَابَّهُ الْأَرْضِ تَأْکُلُ مِنسَأَتَهُ فَلَمَّا خَرَّ تَبَیَّنَتِ الْجِنُّ أَن لَّوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ الْغَیْبَ مَا لَبِثُوا فِی الْعَذَابِ الْمُهِینِ ﴿۱۴﴾

لَقَدْ کَانَ لِسَبَإٍ فِی مَسْکَنِهِمْ آیَهٌ جَنَّتَانِ عَن یَمِینٍ وَشِمَالٍ کُلُوا مِن رِّزْقِ رَبِّکُمْ وَاشْکُرُوا لَهُ بَلْدَهٌ طَیِّبَهٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ ﴿۱۵﴾

فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ سَیْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُم بِجَنَّتَیْهِمْ جَنَّتَیْنِ ذَوَاتَى أُکُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَیْءٍ مِّن سِدْرٍ قَلِیلٍ ﴿۱۶﴾

ذَلِکَ جَزَیْنَاهُم بِمَا کَفَرُوا وَهَلْ نُجَازِی إِلَّا الْکَفُورَ ﴿۱۷﴾

وَجَعَلْنَا بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ الْقُرَى الَّتِی بَارَکْنَا فِیهَا قُرًى ظَاهِرَهً وَقَدَّرْنَا فِیهَا السَّیْرَ سِیرُوا فِیهَا لَیَالِیَ وَأَیَّامًا آمِنِینَ ﴿۱۸﴾

فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَیْنَ أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِیثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ کُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ ﴿۱۹﴾

وَلَقَدْ صَدَّقَ عَلَیْهِمْ إِبْلِیسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِیقًا مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ ﴿۲۰﴾

وَمَا کَانَ لَهُ عَلَیْهِم مِّن سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَن یُؤْمِنُ بِالْآخِرَهِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِی شَکٍّ وَرَبُّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ حَفِیظٌ ﴿۲۱﴾

قُلِ ادْعُوا الَّذِینَ زَعَمْتُم مِّن دُونِ اللَّهِ لَا یَمْلِکُونَ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ فِی السَّمَاوَاتِ وَلَا فِی الْأَرْضِ وَمَا لَهُمْ فِیهِمَا مِن شِرْکٍ وَمَا لَهُ مِنْهُم مِّن ظَهِیرٍ ﴿۲۲﴾

وَلَا تَنفَعُ الشَّفَاعَهُ عِندَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ حَتَّى إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمْ قَالُوا مَاذَا قَالَ رَبُّکُمْ قَالُوا الْحَقَّ وَهُوَ الْعَلِیُّ الْکَبِیرُ ﴿۲۳﴾

قُلْ مَن یَرْزُقُکُم مِّنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ وَإِنَّا أَوْ إِیَّاکُمْ لَعَلَى هُدًى أَوْ فِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ ﴿۲۴﴾

قُل لَّا تُسْأَلُونَ عَمَّا أَجْرَمْنَا وَلَا نُسْأَلُ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿۲۵﴾

قُلْ یَجْمَعُ بَیْنَنَا رَبُّنَا ثُمَّ یَفْتَحُ بَیْنَنَا بِالْحَقِّ وَهُوَ الْفَتَّاحُ الْعَلِیمُ ﴿۲۶﴾

قُلْ أَرُونِی الَّذِینَ أَلْحَقْتُم بِهِ شُرَکَاء کَلَّا بَلْ هُوَ اللَّهُ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ﴿۲۷﴾

وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا کَافَّهً لِّلنَّاسِ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ ﴿۲۸﴾

وَیَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ ﴿۲۹﴾

قُل لَّکُم مِّیعَادُ یَوْمٍ لَّا تَسْتَأْخِرُونَ عَنْهُ سَاعَهً وَلَا تَسْتَقْدِمُونَ ﴿۳۰﴾

وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَن نُّؤْمِنَ بِهَذَا الْقُرْآنِ وَلَا بِالَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ مَوْقُوفُونَ عِندَ رَبِّهِمْ یَرْجِعُ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ الْقَوْلَ یَقُولُ الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِینَ اسْتَکْبَرُوا لَوْلَا أَنتُمْ لَکُنَّا مُؤْمِنِینَ ﴿۳۱﴾

قَالَ الَّذِینَ اسْتَکْبَرُوا لِلَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا أَنَحْنُ صَدَدْنَاکُمْ عَنِ الْهُدَى بَعْدَ إِذْ جَاءکُم بَلْ کُنتُم مُّجْرِمِینَ ﴿۳۲﴾

وَقَالَ الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِینَ اسْتَکْبَرُوا بَلْ مَکْرُ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ إِذْ تَأْمُرُونَنَا أَن نَّکْفُرَ بِاللَّهِ وَنَجْعَلَ لَهُ أَندَادًا وَأَسَرُّوا النَّدَامَهَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَجَعَلْنَا الْأَغْلَالَ فِی أَعْنَاقِ الَّذِینَ کَفَرُوا هَلْ یُجْزَوْنَ إِلَّا مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿۳۳﴾

وَمَا أَرْسَلْنَا فِی قَرْیَهٍ مِّن نَّذِیرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُم بِهِ کَافِرُونَ ﴿۳۴﴾

وَقَالُوا نَحْنُ أَکْثَرُ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِینَ ﴿۳۵﴾

قُلْ إِنَّ رَبِّی یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَاءُ وَیَقْدِرُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ ﴿۳۶﴾

وَمَا أَمْوَالُکُمْ وَلَا أَوْلَادُکُم بِالَّتِی تُقَرِّبُکُمْ عِندَنَا زُلْفَى إِلَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُوْلَئِکَ لَهُمْ جَزَاء الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِی الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ ﴿۳۷﴾

وَالَّذِینَ یَسْعَوْنَ فِی آیَاتِنَا مُعَاجِزِینَ أُوْلَئِکَ فِی الْعَذَابِ مُحْضَرُونَ ﴿۳۸﴾

قُلْ إِنَّ رَبِّی یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَیَقْدِرُ لَهُ وَمَا أَنفَقْتُم مِّن شَیْءٍ فَهُوَ یُخْلِفُهُ وَهُوَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ ﴿۳۹﴾

وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا ثُمَّ یَقُولُ لِلْمَلَائِکَهِ أَهَؤُلَاء إِیَّاکُمْ کَانُوا یَعْبُدُونَ ﴿۴۰﴾

قَالُوا سُبْحَانَکَ أَنتَ وَلِیُّنَا مِن دُونِهِم بَلْ کَانُوا یَعْبُدُونَ الْجِنَّ أَکْثَرُهُم بِهِم مُّؤْمِنُونَ ﴿۴۱﴾

فَالْیَوْمَ لَا یَمْلِکُ بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ نَّفْعًا وَلَا ضَرًّا وَنَقُولُ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذَابَ النَّارِ الَّتِی کُنتُم بِهَا تُکَذِّبُونَ ﴿۴۲﴾

وَإِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُنَا بَیِّنَاتٍ قَالُوا مَا هَذَا إِلَّا رَجُلٌ یُرِیدُ أَن یَصُدَّکُمْ عَمَّا کَانَ یَعْبُدُ آبَاؤُکُمْ وَقَالُوا مَا هَذَا إِلَّا إِفْکٌ مُّفْتَرًى وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِلْحَقِّ لَمَّا جَاءهُمْ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّبِینٌ ﴿۴۳﴾

وَمَا آتَیْنَاهُم مِّن کُتُبٍ یَدْرُسُونَهَا وَمَا أَرْسَلْنَا إِلَیْهِمْ قَبْلَکَ مِن نَّذِیرٍ ﴿۴۴﴾

وَکَذَّبَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَمَا بَلَغُوا مِعْشَارَ مَا آتَیْنَاهُمْ فَکَذَّبُوا رُسُلِی فَکَیْفَ کَانَ نَکِیرِ ﴿۴۵﴾

قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُم بِوَاحِدَهٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا مَا بِصَاحِبِکُم مِّن جِنَّهٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِیرٌ لَّکُم بَیْنَ یَدَیْ عَذَابٍ شَدِیدٍ ﴿۴۶﴾

قُلْ مَا سَأَلْتُکُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکُمْ إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ ﴿۴۷﴾

قُلْ إِنَّ رَبِّی یَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَّامُ الْغُیُوبِ ﴿۴۸﴾

قُلْ جَاء الْحَقُّ وَمَا یُبْدِئُ الْبَاطِلُ وَمَا یُعِیدُ ﴿۴۹﴾

قُلْ إِن ضَلَلْتُ فَإِنَّمَا أَضِلُّ عَلَى نَفْسِی وَإِنِ اهْتَدَیْتُ فَبِمَا یُوحِی إِلَیَّ رَبِّی إِنَّهُ سَمِیعٌ قَرِیبٌ ﴿۵۰﴾

وَلَوْ تَرَى إِذْ فَزِعُوا فَلَا فَوْتَ وَأُخِذُوا مِن مَّکَانٍ قَرِیبٍ ﴿۵۱﴾

وَقَالُوا آمَنَّا بِهِ وَأَنَّى لَهُمُ التَّنَاوُشُ مِن مَکَانٍ بَعِیدٍ ﴿۵۲﴾

وَقَدْ کَفَرُوا بِهِ مِن قَبْلُ وَیَقْذِفُونَ بِالْغَیْبِ مِن مَّکَانٍ بَعِیدٍ ﴿۵۳﴾

وَحِیلَ بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ مَا یَشْتَهُونَ کَمَا فُعِلَ بِأَشْیَاعِهِم مِّن قَبْلُ إِنَّهُمْ کَانُوا فِی شَکٍّ مُّرِیبٍ ﴿۵۴﴾

ترجمه سوره سبأ

به نام خداوند بخشنده مهربان

سپاس وتشکر مخصوص خداوندی است که آنچه در آسمانها وآنچه در زمین می باشد، برای اوست و سپاس وتشکر در آخرت برای اوست واو حکیم آگاه است. ﴿۱﴾

آنچه که در زمین فرو می رود و آنچه که از آن خارج می شود و آنچه که از آسمان فرود می آید و آنچه که در آن بالا می رود، را می داند و او آمرزنده مهربان است. ﴿۲﴾

و کسانی که کافر شدند، گفتند:” زمان قیامت بر ما واقع نمی شود.” بگو:” (این حرف) کهنه شده است و پروردگار من که آگاه بر غیب می باشد، بر شما واقع خواهد کرد. از او هیچ  ذره کوچکی غائب نمی شود، نه در آسمانها  و نه در زمین و نه ذره کوچکتر از آن و نه بزرگتر از آن. جز این نیست که در کتابی روشن می باشند . ﴿۳﴾

تا کسانی که ایمان آوردند وکارهای شایسته انجام دادند، را پاداش دهد. آنها برایشان آمرزش و روزی باکرامت است. ﴿۴﴾

وکسانی که تلاش کردند در آیات ما مانع تراشی کنند، آنها برایشان عذاب پلید دردناکی می باشد . ﴿۵﴾

و کسانی که به آنها علم وآگاهی داده شده است، مشاهده می کنند که آنچه از جانب پروردگارت نزل شده است ، برحق می باشد و به راه  باعزت ستوده شده هدایت می کند . ﴿۶﴾

وکسانی که کافر شدند، گفتند:” آیا شما را استناد کنیم به مردی که به شما خبر می دهد: آن هنگام که جنازه شما کاملا” متلاشی شده ، قطعا” شما بطور قطع در آفرینش جدیدی قرار خواهید گرفت.” ﴿۷﴾

به خداوند نسبت دروغ داده یا اینکه به او (رسول اکرم ) تهمت  دیوانگی می زنند. بلکه کسانی که به آخرت ایمان نمی آورند در عذاب و بسیار گمراه می باشند .  ﴿۸﴾

آیا در آسمان و زمین، پیش رویشان و در گذشته شان ندیده اند، که اگر ما بخواهیم، آنها رادر زمین فرو می بریم، یا ابری که سایه آن بر زمین افتاده است، را قطع می کنیم که از آسمان برآنها بیفتد. قطعا” در این بطور حتم نشانه ای برای هر بنده ای می باشد که به سوی خدا بازگشت می کند . ﴿۹﴾

و قطعا” به داود برتری دادیم. ای کوهها و پرندگان با او بسوی من توجه  کنید و آهن را برای او نرم و انعطاف پذیر کردیم. ﴿۱۰﴾

اینکه در ساخت زره ها و حلقه های پیوسته  بکارببر و کارهای شایسته انجام دهید. قطعا” من به کاری که انجام می دهید ،بصیرت دارم. ﴿۱۱﴾

وبرای سلیمان  که به باد ، در صبحگاه فرمان وزیدن می داد وشبانگاه فرمان وزیدن می داد و مس گداخته را برای او بصورت باریک خارج کردیم واز جنیان کسانی  که پیش روی او با اجازه پروردگارش کار انجام می دهند و هرکس از آنها که از فرمان ما سرپیچی کند، از عذاب آتش فروزان به او می چشانیم.  ﴿۱۲﴾

هرکاری که بخواهد، برای او انجام می دهند، از: ساخت مساجد و مجسمه ها و کاسه های بزرگ همانند پاسخ (استعلام شده) و دیگهای ثابت و پابرجا. ای آل داود شکرگزاری کنید و تعداد کمی از بندگان من شکرگزار هستند . ﴿۱۳﴾

پس زمانیکه مرگ او را فرو فرستادیم، هیچ استنادی که  بر مرگ او دلالت کند، نداشتند، تا اینکه جنبنده زمینی (موریانه) عصا و چوبدوستی  او را می خورد. پس زمانیکه  از جای  بلند به جای  پستی افتاد، بر جنیان روشن  شد که  اگر غیب می دانستند، در عذاب خوارکننده، لحظه ای درنگ نمی کردند . ﴿۱۴﴾

حتما” در محل سکونت قوم سبا برایشان  نشانه ای بود. دو باغ از راست وچپ. از روزی پروردگارتان بخورید و او را شکر گزاری کنید. منطقه ای پاکیزه و پروردگاری آمرزنده . ﴿۱۵﴾

پس اعراض کردند. لذا بر آنها سیلی فرستادیم که نتوانستند آن را دفع کنند و باغهای آنها را تبدیل به خوردنی های تلخ مزه و شورگز و نوعی سدر کم، نمود. ﴿۱۶﴾

اینچنین آنها را به خاطر کفرشان به جزای اعمالشان رساندیم  و آیا جز ناسپاس را مجازات می کنیم؟﴿۱۷﴾

وبین آنها وبین قریه هایی که به آنها برکت دادیم، قریه هائی آشکار می باشد و در آن گشت وگذار را مقدر کردیم. در آن شبها و روزها بدون هیچ ترسی سیر وسیاحت کنید . ﴿۱۸﴾

پس گفتند:” پروردگارا بین مسافرتهای ما فاصله دور بینداز.” و به خودشان ظلم کردند. پس آنها را در خبرهای نو و تازه قرار دادیم و جنازه های آنها را کاملا” متلاشی کردیم.  قطعا” در این بطور حتم نشانه هائی برای هر صبور شکر گزار می باشد. ﴿۱۹﴾

وقطعا” ابلیس بر آنها گمانش را تصدیق کرد. پس، از او تبعیت کردند، جز گروهی از مومنان. ﴿۲۰﴾

او بر آنها هیچ تسلطی نداشت. جز این نیست که بدانیم، چه کسی به  آخرت ایمان می آورد، از کسی که  از آن در شک می باشد و پروردگارت بر هر چیزی حافظ ونگهبان می باشد. ﴿۲۱﴾

بگو:” غیر از خداوند کسانی را که خیال می کنید،( برحق می باشند،) را بخوانید. ” صاحب کوچکترین ذره ای نه در آسمانها و نه در زمین نمی باشند و در مالکیت آن دو شریک نیستند  و از جانب آنها هیچ ممدکاری و پشتیبانی نبوده است .  ﴿۲۲﴾

و شفاعت در نزد او هیچ منفعتی ندارد. جز برای آن کس که برای او اجازه دهد. درآن هنگام که فریاد ازترس از ته قلب آنها بلند شد، گفتند:” چیست؟”  گفت:” پروردگار شما ست.” گفتند:” حق است و او بلند مرتبه بزرگ است . “﴿۲۳﴾

بگو:” چه کسی از آسمانها و زمین به شما روزی می دهد؟” بگو :”خداوند” و قطعا” ما یا شما حتما” در هدایت یا در گمراهی آشکار می باشیم. “﴿۲۴﴾

بگو:” از شما در مورد گناهان ما سوال نمی شود و از اعمال شما از ما سوال نمی شود . “﴿۲۵﴾

بگو:” پروردگارا ما همه ما را جمع می کند. سپس (با حکم وداوری خود) بین ما به حق، گشایش ایجاد می کند و او بسیار گشاینده ی آگاهی می باشد. “﴿۲۶﴾

بگو:” به من کسانی را که شریکان خداوند قرار دادید، نشان دهید. اینطور نیست که فکر می کنید. بلکه او خداوند باعزت حکیم است . “﴿۲۷﴾

و ما تو را جز بازدارنده، بشارت دهنده و ترساننده برای مردم نفرستادیم  و لیکن اکثر مردم نمی دانند . ﴿۲۸﴾

و می گویند:” اگر راست می گوئید، این وعده کی واقع می شود؟” ﴿۲۹﴾

بگو :” وعدگاه شما روزی می باشد که از آن ساعتی پس وپیش نمی شوید . “﴿۳۰﴾

و کسانی که کافر شدند، گفتند:” هرگزبه این قرآن ایمان نمی آوریم و نه  به آن کسی که پیش روی اوست ” و اگر آن هنگام که ظالمان در نزد پروردگارشان توقف کرده اند، را ببینی، بعضی از آنها با یکدیگر گفتگو می کنند. ضعیف شدگان به مستکبران می گویند:” اگر شما نبودید، حتما” ما مومن بودیم. “﴿۳۱﴾

مستکبران به ضعیف شدگان گفتند:” آیا آن هنگام که هدایت برای شما آمد، ما مانع شما شدیم؟ بلکه شما مجرم بوده اید . ﴿۳۲﴾

وضعیف شدگان به مستکبران گفتند:” بلکه با مکر وحیله شب و روز به ما امر می کردید که به خداوند کفر بورزیم و برای او شریکانی قرار دهیم ” و هنگامی که عذاب را دیدند، از پشیمانی، سر خود را به زیر انداختند و غل و زنجیرها را بر گردنهای کافرین قرار دادیم. آیا جز بخاطر اعمالشان جزا داده می شوند ؟﴿۳۳﴾

و ما در قریه ترساننده ای نفرستادیم، جز آنکه مرفهین مغرور و خودخواه  آن گفتند:” قطعا” ما به آنچه که برای آن ارسال شده اید، کفر می ورزیم. “﴿۳۴﴾

و گفتند:” ما اموال و اولاد بیشتری داریم و ما عذاب نمی شویم. “﴿۳۵﴾

بگو:” قطعا” پروردگار من روزی را برای کسی که بخواهد، گسترش می دهد و تنگ می کند و لیکن اکثر مردم نمی دانند.” ﴿۳۶﴾

نه اموال شما ونه  فرزندان شما باعث نزدیکی ومنزلت شما در نزد ما نمی شود. فقط آن کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پس آنها برایشان پاداش دوچندان برای اعمالشان می باشد و آنها در بخشهای مجزائی از بهشت در امن وامان می باشند . ﴿۳۷﴾

و کسانی که تلاش می کنند، درآیات ما مانع تراشی کنند، آنها وارد عذاب خواهند شد. ﴿۳۸﴾

بگو:” قطعا” پروردگارم برای هرکس از بندگانش که بخواهد، روزی را زیاد و برای اوتنگ می کند وچیزی را که انفاق کردید، پس او در عوض آن به شما می دهد و او بهترین روزی دهندگان است. “﴿۳۹﴾

و روزی می رسد که که همه آنها را (درقیامت) محشور می کند. سپس به فرشتگان می گوید:” آیا اینها بودند که تنها شما را می پرستیدند؟”﴿۴۰﴾

گفتند:” تو پاک ومنزه می باشی. تو تنها سرپرست ما هستی. بلکه جن را می پرستیدند. اکثرشان به آنها ایمان داشتند . “﴿۴۱﴾

پس امروز بعضی از شما برای بعضی دیگر هیچ نفع وضرری ندارد و به کسانی که ظلم کردند، می گوئیم :”عذاب آتشی که آن را تکذیب می کردید، بچشید. “﴿۴۲﴾

وهنگامی که آیات ما با دلایل روشن برای آنها خوانده شد،  گفتند:” این مرد کسی نیست، جز آنکه میخواهد، شما را از آنچه پدرانتان می پرستیدند، باز دارد” وگفتند:” این جز دروغی که نسبت داده شده است، نمی باشد” وکسانی که حق را زمانی که نزد آنها آمد، منکر شدند، گفتند:” این جز سحری آشکار نمی باشد .  “﴿۴۳﴾

و ما به آنها کتابهائی نداده ایم که آن را درس بدهند و ما برای آنها ترساننده ای قبل از تو نفرستاده ایم. ﴿۴۴﴾

وکسانی که قبل از آنها بودند، تکذیب کردند و یک هزارم آن چیزی که برای آنها آوردیم، در آنها اثر نکرد. پس پیامبرانم را تکذیب کردند. پس چطوری انکار می کردند؟﴿۴۵﴾

بگو:” قطعا” شما را به یک چیز پند می دهم. اینکه دوتائی وتکی برای خداوند، ثابت قدم باشید.” سپس فکر کنید که همنشین شما دیوانه نیست. اینکه او برای شما جز ترساننده عذاب شدیدی که در پیش روی می باشد، نیست. ﴿۴۶﴾

بگو:” من پاداشی از شما نخواسته ام. پس آن برای شماست. پاداش من جز بر خداوند نیست و او بر هر چیزی شاهد حاضر است. “﴿۴۷﴾

بگو:” قطعا” پروردگارم جانب حق است. از تمامی غیب آگاه است. “﴿۴۸﴾

بگو :”حق آمد و از باطل شروع نمی کند و باز نمی گرداند . ﴿۴۹﴾

بگو:” اگر گمراه شدم، پس قطعا” خودم باعث گمراهی شده ام و اگر هدایت شدم، پس بخاطر آن است که پروردگارم به من وحی می کند. قطعا” او شنوای نزدیک است . ﴿۵۰﴾

و اگر ببینی، درهنگام مرگ، آنها فریاد از ترس کردند. پس ازوقت فوت نگذشته است و جان آنها از مکان نزدیک (دنیا) گرفته شد . ﴿۵۱﴾

و گفتند:” به او ایمان آوردیم و چگونه از مکان دور (آخرت) می توانند که فرا بگیرند وباز گردند ؟”﴿۵۲﴾

و قطعا” از قبل به آن (آخرت) کفر ورزیده بودند و  اکنون از مکان دور( آخرت ) جانب غیب(آخرت) را می گیرند . ﴿۵۳﴾

و بین آنها و بین تمایلاتی که در دنیا داشتند، حائل افتاد. همانطور که قبلا” چنین اتفاقی برای هم مسلکان آنها اتفاق افتاد . قطعا” آنها در شکی شبهه دار بودند . ﴿۵۴﴾

 

موضوعات سوره سبأ (۳۴)- بخش دوم

 توضیح آیات سوره سبأ

آیات۲و۱:

این آیات در مورد خداوند است در مورد ستایش، علم و رحمت او می باشد .

آیات: ۹-۳

این آیات در بحث “عدم اعتقاد کافرین به آخرت” حاوی نکات ذیل می باشد:

وقوع قیامت حتمی باشد .

خداوند ازهر اتفاقی که در آسمانها و زمین می افتد، آگاه است. همه آنها در کتابی روشن می باشد به عبارتی دیگر تمامی اعمال وکارها تحت کنترل می باشد .

خداوند به مومنان پاداش می دهد.

کسانی که در فهمیدن آیات خداوند مانع تراشی می کنند، دچار عذابی دردناک خواهند شد.

کسانی که اهل علم می باشند ، می دانند که این آیات از طرف خداوند نازل شده است.

کافرین اعتقادی به  زنده شدن مجدد بعد از مرگ و متلاشی شدن جسم ندارند .

آنها چیزهای نادرستی را به خداوند نسبت می دهند و رسول مکرم اسلام را دیوانه خطاب می کنند .

آنها از راه حق فاصله زیادی گرفتند ودر آخرت دچار عذاب الهی خواهند شد.

آیات: ۱۱و۱۰

این آیات در مورد حضرت داود(ع) می باشد .

آیات: ۱۴-۱۲

این آیات در مورد حضرت سلیمان (ع) می باشد .

آیات: ۲۱-۱۵

این آیات در مورد قوم سبا می باشد وبه نکات ذیل اشاره دارد:

شکر گزاری نعمتهای خداوند باعث تداوم آنها می شود وناشکری باعث بروز بلایا می گردد .

سیر وسیاحت کردن و بازدید از محل زندگی اقوام  آموزنده می باشد .

ناشکری کردن ظلم به نفس می باشد .

تبعیت کردن از گمان  موجب گمراهی می شود .

گمان با تصدیق و صحه گذاری تفاوت دارد.

در این دنیا بعضی به آخرت ایمان و برخی دیگر به آن شک دارند .

خداوند می داند که هرکسی چه اعتقادی دارد و در مورد آنها اشتباه نمی کند .

آیات: ۲۷-۲۲

این آیات خطاب به مشرکان می باشد و حاوی نکات ذیل است:

خدایان هیچ نقشی در آفرینش ندارند .

بدون اجازه خداوند، شفاعت در آخرت شامل هیچ کس نخواهد شد.

این آیه در مورد رزق وروزی می باشد. خداوند به همه مردم، چه مومن وچه کافر، روزی عطا می فرماید.

هرکس مسئول اعمال خودش می باشد.

همه مردم در محشر جمع شده و خداوند با رسیدگی به اعمالشان آنها را به بهشت یا جهنم می فرستد .

با توجه به آیات فوق اگر خداوند شریکی داشت، خود را نشان می داد.

آیه: ۲۸

این آیه به نقش کلی رسالت رسول اکرم (ص)  در بازدارنگی، دادن بشارت و ترساندن اشاره می کند وبیان کننده عدم آگاهی مردم از نقش آن حضرت است.

آیات: ۳۰و۲۹

این آیات در مورد زمان وقوع قیامت است.

آیات: ۳۵-۳۱

این آیات نشان می دهد، آنانی که به قرآن و رسالت رسول اکرم ایمان نمی آورند، ظالم می باشند .

در قیامت دو گروه ضعیف شدگان ومستکبران که هردو ظالم می باشند، با یکدیگر گفتگو می کنند .

ظلم ضعیف شدگان به خاطر تبعیت از مستکبران است.

ظلم مستکبران به خاطر گمراه کردن مردم از راه راست  ودعوت به شرک می باشد .

ضعیف شدگان با دیدن عذاب آخرت از گذشته خود سرافکنده وپشیمان می شوند .

هردو گروه به خاطر اعمالشان وارد عذاب جهنم خواهند شد .

مستکبران افراد مرفه مغرور وخودخواهی می باشند که به اموال واولاد خود می نازند. رسالت رسول اکرم را قبول نداشته و به جزای آخرت ایمان ندارند.

آیات: ۳۷و۳۶

این آیات در مورد رزق و روزی می باشد وبه نکات ذیل اشاره می کند:

خداوند روزی هرکس را که بخواهد، زیاد  ویا کم می کند .

ملاک عاقبت بخیری، داشتن اموال واولاد نیست ، بلکه ایمان وعمل صالح است.

آیه:۳۸

کسانی که با حرفها وکارهای خود مانع ایمان واعتقاد دیگران به هدایت الهی می شوند، عذاب خواهند شد .

آیه:۳۹

این آیه همانند آیات ۳۶و۳۷ در مورد روزی ودر آمد می باشد و با بیان مجدد اینکه روزی در دست خداوند است، اضافه می کند که هرکس انفاق کند، چیزی از دست نمی دهد و خداوند بهترین روزی دهنده می باشد .

آیات: ۴۱و۴۰

این آیات در مورد پرستیده شدن فرشتگان وجنیان می باشد .

آیات:۴۵-۴۲

این آیات در مورد ظالمان می باشد .

در آخرت  ظالمان بخاطر تکذیب حق دچار عذاب می شوند و هیچکس نمی تواند به آنها کمکی بکند .

ظالمان پیامبران را دروغگو دانسته و معجزه الهی را سحر معرفی می کردند .

آنها به اقوام خود القاء می کردند که پیامبران با دعوت به سوی خداوند می خواهند آنها را از پیروی آئین پدرانشان  برحذر دارند .

پیامبران در س نخوانده بودند وهیچکس به آنها درس نداده بود .

قبلا” پیامبران الهی توسط ظالمان تکذیب شده اند وهیچیک از حرفهای آنها را حتی به مقدارکم نپذیرفتند .

این سوال مطرح است که در طول تاریخ، چگونه ظالمان این همه دلایل روشن را انکار می کردند؟

آیات: ۵۰-۴۶

این آیات در مورد دعوت پیامبران می باشد وبه نکات ذیل اشاره می کند:

هرکس باید در پذیرش حق و اطاعت از خداوند،  ثابت قدم باشد.

فرستاده خداوند از روی دیوانگی مردم را بسوی خداوند نمی خواند .

او مردم را از آتش جهنم می ترساند .

از مردم بابت دعوت الهی، مزدی طلب نمی کرد.

خداوند برتمامی اعمال حاضر وناظر می باشد .

خداوند در جایگاه حق قرار دارد واز نهان وآشکار کاملا” آگاه می باشد.

در تقابل حق وباطل ، خداوند هیچگاه سمت باطل نبوده است.

هدایت از جانب خداوند است . ضلالت بخاطر تبعیت از نفس است.

خداوند شنوا و نزدیک می باشد.

آیات: ۵۵-۵۱

این آیات در مورد عدم اعتقاد کافرین به آخرت می باشد و به نکات ذیل اشاره می کند:

در هنگام مرگ که جان آنها گرفته می شود، جزع و فزع می کنند .

امکان توبه بعداز مرگ نمی باشد.

آنها در زندگی دنیائی کافر بودندو به دلیل آنکه غرق در گمراهی بودند، بدون هیچ دلیلی آخرت را انکار می کردند .

با آمدن مرگ دیگرنتوانستند تمایلات و علاقه مندیهای زندگی دنیا را دنبال کنند .

قبل از آنها نیز اقوام بسیاری اینگونه بودند و به آخرت شک داشتند .

عناوین موضوعی سوره سبأ به ترتیب آیات

آیات موضوع عنوان
۱ مهربان اسامی یا صفات خدا
۱ مخصوص پروردگار حمد وشکر خدا
۱ موجودات آسمانها وزمین مالکیت خدا
۱ مالکیت موجودات آسمان – موجودات
۱ مالکیت موجودات زمین – موجودات
۱ حمد خدا در آخرت حمد وشکر خدا
۱ باحکمت اسامی یا صفات خدا
۱ آگاه اسامی یا صفات خدا
۲ ورود وخروج به زمین وآسمان علم خدا
۲ آمرزنده مهربان رحمت خدا
۲ مهربان اسامی یا صفات خدا
۲ آمرزنده اسامی یا صفات خدا
۳ ساعت آخرت – اسامی روز قیامت
۳ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۳ گفتن آخرت خواهد آمد دستور مستقیم به محمد (ص)
۳ درج همه چیز کتاب – کتاب مبین
۳ آگاهی از همه چیز علم خدا
۳ غیب علم خدا
۳ آمرزیده شدن صالحین – خصوصیات صالحین
۴ روزی با کرامت صالحین – خصوصیات صالحین
۴ آمرزش رحمت خدا
۴ روزی با کرامت اقتصادی – روزی ودرآمد
۵ مانع تراشی برای آیات خداوند اهل جهنم
۵ عذاب دردناک وضعیت جهنم
۶ برحق بودن قرآن سوال یا اعلان به محمد (ص)- قرآن
۶ اعتقاد به حقانیت قرآن تفکر – اهل تفکر
۶ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۶ راه باعزت ستودنی هدایت خدا
۶ نظر اهل علم سوال یا اعلان به محمد (ص)- قرآن
۶ نازل شدن به حق قرآن – نزول قران
۶ هدف از نزول قرآن – نزول قرآن
۷ زنده شدن آخرت – از نگاه کلی
۸ دیوانه خواندن آن حضرت نکات مهم در مورد محمد(ص)
۸ تهمت به خداوند عرب جاهلیت
۸ تهمت دیوانگی به رسول اکرم عرب جاهلیت
۸ ایمان نداشتن به آخرت کارهای ناپسند- ظلم کردن
۸ ایمان نداشتن به آخرت اهل جهنم
۹ انواع عذاب عذاب خدا در دنیا
۹ توجه به انواع عذابهای الهی توبه و طلب آمرزش
۱۰ فرمان دادن به باد پیامبران – سلیمان (ع)
۱۰ برتری بر مومنان پیامبران – داود(ع)
۱۰ نرم شدن آهن برای او پیامبران – داود(ع)
۱۰ کوه زمین – خشکی
۱۰ پرنده جانوران
۱۱ ساختن زره پیامبران – داود(ع)
۱۱ خوبی کردن کارهای خوب
۱۱ بصیرت به بندگان علم خدا
۱۴-۱۲ کارکردن شیاطین پیامبران – سلیمان (ع)
۱۴-۱۲ تحت فرمان سلیمان (ع) جن – شیاطین
۱۲ چشمه مس پیامبران – سلیمان (ع)
۱۲ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۱۵و۱۳ دستور شکر گزاری حمد وشکر خدا
۱۳ شکر گزاری کردن کارهای خوب
۱۳ آل داود (ع) پیامبران – داود(ع)
۱۴ موریانه جانوران
۱۴ آگاه شدن از مرگ سلیمان (ع) پیامبران – سلیمان (ع)
۱۵ باغهای بزرگ قوم سبا
۱۵ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۱۵ آمرزش رحمت خدا
۱۵ آمرزنده اسامی یا صفات خدا
۱۵ روزی از جانب خداوند اقتصادی – روزی و درآمد
۱۵ عذاب قوم سبا عذاب خدا در دنیا
۱۶ سیل ویرانگر قوم سبا
۱۶ ناشکری کردن قوم سبا
۱۷ کافربودن قوم سبا
۱۷ دلایل نزول عذاب عذاب خدا دردنیا
۱۸ مکان قوم قوم سبا
۱۸ سیر وسیاحت کردن نکات زندگی
۱۹ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۱۹ دعا  برای امور دنیا قوم سبا
۱۹ ظلم به نفس قوم سبا
۱۹ نشانه برای آیندگان قوم سبا
۱۹ ظلم به نفس کارهای ناپسند- ظلم کردن
۱۹ صبر کردن کارهای خوب
۱۹ شکرگزاری کردن کارهای خوب
۲۱و۲۰ تسلط نداشتن شیطان بر آنها صالحین – خصوصیات صالحین
۲۱و۲۰ تبعیت نکردن مومنان از شیطان قوم سبا
۲۰ زینت دادن شیطان به اعمال آنها قوم سبا
۲۰ گمان بجای یقین جن – شیطان- القاء کردن
۲۰ تبعیت از حدس وگمان کارهای ناپسند
۲۰ پیروی اکثریت از گمان یقین
۲۱ تسلط نداشتن برمومنان جن – شیطان
۲۱ ایمان وشک به آخرت قرآن – قیاس در قرآن
۲۱ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۲۱ حفاظت خدا از هرچیز سوال یا اعلان به محمد (ص)
۲۱ آزمایش خدا علم خدا
۲۱ اعتقادات فردی آزمایش خدا
۲۱ شک به آخرت کارهای ناپسند
۲۱ حفاظت از هرچیز قدرت خدا
۲۷-۲۲ گفتن به مشرکان دستور مستقیم به محمد (ص)
۲۲ گفتن عدم مالکیت ومشارکت خدایان دستور مستقیم به محمد (ص)- مشرکان
۲۲ دلیل نفی شرک یگانگی خدا
۲۲ عدم مالکیت ومشارکت خدایان مالکیت خدا
۲۳ اجازه خدا برای شفاعت شفاعت
۲۳ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۲۳ علی اسامی یا صفات خدا
۲۳ کبیر اسامی یا صفات خدا
۲۳ حق اسامی یا صفات خدا
۲۳ ملاقات با خدا وضعیت محشر
۲۴ روزی از آسمانها و زمین اقتصادی – روزی و درآمد
۲۴ گفتن خداوند روزی می دهد دستور مستقیم به محمد (ص)
۲۴ روزی مسلمان وکافر اقتصادی – روزی ودرآمد
۲۵ گفتن مسئولیت اعمال دستور مستقیم به محمد (ص)
۲۵ مسئولیت اعمال ویژگی های انسان
۲۶ گفتن جمع شدن مردم در محشر دستور مستقیم به محمد (ص)
۲۶ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۲۶ فتاح اسامی یا صفات خدا
۲۶ آگاه اسامی یا صفات خدا
۲۶ جمع کردن مردم وضعیت محشر
۲۶ حسابرسی وضعیت محشر
۲۷ مشرکان – گفتن خدایان را نشان دهید دستور مستقیم به محمد (ص)
۲۷ شرک ورزیدن عرب جاهلیت
۲۷ شریک داشتن خداوند تفکر- اینطورنیست که فکر می کنید
۲۷ عزت باحکمت عزت خدا
۲۷ باعزت اسامی یا صفات خدا
۲۷ باحکمت اسامی یا صفات خدا
۲۸ بشارت دهنده نکات مهم در مورد محمد(ص)
۲۸ ترساننده نکات مهم در مورد محمد(ص)
۲۸ بازدارنده نکات مهم در مورد محمد(ص)
۲۸ عدم آگاهی مردم از هدف رسالت دین
۳۰و۲۹ وقوع قیامت سوال مردم از محمد (ص)
۳۰ وقت معین زمان وقوع قیامت
۳۳-۳۱ ضعیفان ومستکبران گفتار در قیامت
۳۱ کافرین عرب جاهلیت
۳۱ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۳۱ ضعیف شدگان کارهای ناپسند – ظلم کردن
۳۱ مستکبران کارهای ناپسند – ظلم کردن
۳۲ تبعیت از مستکبران کارهای ناپسند
۳۲ مانع هدایت دیگران شدن کارهای ناپسند
۳۳ شریک گرفتن برای خدا کارهای ناپسند – ظلم کردن
۳۳ عدم فایده معذرت خواهی ظالمان وضعیت محشر
۳۳ غل و زنجیر وضعیت جهنم
۳۳ جزای اعمال آخرت – از نگاه کلی
۳۵و۳۴ مرفهین مغرور وخودخواه کافرین
۳۴ دشمنان پیامبران پیامبران – از نگاه کلی
۳۶ گفتن خداوند روزی میدهد دستور مستقیم به محمد (ص)
۳۶ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۳۶ روزی از جانب خداوند اقتصادی – روزی ودر آمد
۳۶ دادن روزی اراده خدا
۳۶ عدم آگاهی از اینکه روزی او در دست خداوند است ویژگی های انسان
۳۷ بکار نیامدن مال و اموال وضعیت محشر
۳۷ بکار نیامدن فرزندان وضعیت محشر
۳۷ امنیت وضعیت بهشت
۳۷ غرفه وضعیت بهشت
۳۷ خوبی کردن کارهای خوب
۳۷ جزای اعمال آخرت – از نگاه کلی
۳۸ مانع تراشی برای آیات خداوند اهل جهنم
۳۸ مانع هدایت دیگران شدن کارهای ناپسند
۳۹ گفتن خداوند روزی می دهد دستور مستقیم به محمد (ص)
۳۹ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۳۹ روزی از جانب خداوند اقتصادی – روزی ودر آمد
۳۹ دادن روزی اراده خدا
۳۹ پاداش انفاق اقتصادی – انفاق
۳۹ بهترین روزی دهنده اسامی یا صفات خدا
۴۱و۴۰ خداوند وفرشتگان گفتار در قیامت
۴۰ جمع کردن مردم وضعیت محشر
۴۱ پاک اسامی یا صفات خدا
۴۱ پرستیده شدن جن جن
۴۲ بکار نیامدن ارتباطات افراد وضعیت محشر
۴۲ جزای اعمال ظالمان گفتار در قیامت
۴۲ ظالمان اهل جهنم
۴۲ ایمان نداشتن به آخرت کارهای ناپسند – ظلم کردن
۴۵و۴۳ تکذیب پیامبران پیامبران –  در حالت کلی
۴۴ نیامدن پیامبری قبل از رسول اکرم عرب جاهلیت
۴۴ نیامدن پیامبری قبل از رسول اکرم برای اعراب سوال یا اعلان به محمد(ص)
۴۴ درس نخوانده نکات مهم در مورد محمد (ص)
۴۵ تکذیب پیامبران کارهای ناپسند
۴۶ گفتن یک پند به شما می دهم دستور مستقیم به محمد (ص)
۴۶ ثابت قدم بودن در اطاعت خدا نکات زندگی
۴۶ دیوانه نبودن رسول اکرم تفکر –  لزوم تفکر
۴۶ دیوانه خواندن آن حضرت نکات مهم در مورد محمد (ص)
۴۶ ترساننده نکات مهم در مورد محمد (ص)
۴۷ گفتن از شما پاداش نمی خواهم دستور مستقیم به محمد (ص)
۴۷ گفتن پاداش من با خداوند است دستور مستقیم به محمد (ص)
۴۷ شاهد همه چیز شهادت خدا
۴۸ گفتن حق با پروردگار است دستور مستقیم به محمد (ص)
۴۸ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۴۸ غیب علم خدا
۴۹ گفتن حق آمد دستور مستقیم به محمد (ص)
۴۹ حق وباطل قرآن – قیاس در قرآن
۵۰ گفتن عامل گمراهی و هدایت دستور مستقیم به محمد (ص)
۵۰ هدایت وگمراهی قرآن – قیاس در قرآن
۵۰ پروردگار اسامی یا صفات خدا
۵۰ شنونده اسامی یا صفات خدا
۵۰ قریب اسامی یا صفات خدا
۵۳-۵۱ مکان نزدیک ومکان دور قرآن – قیاس در قرآن
۵۱ جزع و فزع هنگام مرگ کافرین
۵۱ مرگ با کفر هنگام مرگ
۵۱ کافرین – جزع و فزع آنها هنگام مرگ سوال یا اعلان به محمد(ص)
۵۴و۵۲ بدون بازگشت آخرت – ازنگاه کلی
۵۲ عدم فایده ایمان آوردن در آخرت کافرین
۵۳ تکذیب قیامت کافرین
۵۴ شک به آخرت کافرین
۵۴ شک به آخرت کارهای ناپسند